Kto to jest wierzyciel?

Wierzyciel to osoba, z którą wiąże dłużnika określone świadczenie pieniężne, które wraz z odsetkami i innymi wynikającymi z zawartej pomiędzy stronami umowy należy zwrócić. Dowiedz się, kim jest wierzyciel, jakie ma uprawnienia i czego może żądać od dłużnika

Jeśli dotąd terminowo spłacałeś wszystkie swoje zobowiązania, to prawdopodobnie nie miałeś jeszcze styczności z kimś takim jak wierzyciel. Wierzyciel pojawia się bowiem dopiero wtedy, gdy dłużnik zaczyna zalegać z terminowym uiszczaniem ciążących na nim opłat.

Wierzyciel kto to?

Co ciekawe, na gruncie polskiego prawodawstwa nie istnieje definicja, która pozwoliłaby odpowiedzieć na pytanie, kim jest wierzyciel.

Określenie tego, kto to jest wierzyciel, jest możliwe na podstawie art. 353 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z nim wierzyciel jest osobą, która może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Wspomniane świadczenie może polegać zarówno na działaniu, jak i na zaniechaniu.¹

Kodeks cywilny definiuje jednak nie tylko to, kto to jest wierzyciel, lecz również określa sposób wykonania zobowiązania przed dłużnika i wierzyciela. W art. 354 Kodeksu cywilnego czytamy, że

§ 1. Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje – także w sposób odpowiadający tym zwyczajom.
§ 2. W taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel.²

Tym samym, musisz wiedzieć, że pojęcie wierzyciela jest nierozerwalnie związane z osobą dłużnika. Już sama istota zobowiązania, którego definicję już przytoczyliśmy, zakłada, że istnieją dwie strony tego stosunku prawnego.

Na mocy powstałego zobowiązania wierzyciel ma prawo żądać od dłużnika określonego świadczenia, zaś powinnością osoby zadłużonej jest spełnienie takiego świadczenia.

Podobnie, jak sam dłużnik, tak i wierzyciel ma określone obowiązki.

• Po pierwsze, nie ma on prawa żądać od dłużnika spełnienia świadczenia w wymiarze większym, niż mu się to należy.
• Po drugie, jeśli zdecyduje się dochodzić spłaty swoich należności na drodze postępowania egzekucyjnego, to musi wskazać podstawę prawną takiego żądania.
• I po trzecie, co wydaje się oczywiste, musi on działać w granicach prawa i przysługujących mu uprawnień.

Kim jest wierzyciel osobisty?

Wierzycielem może być zarówno osoba prywatna, jak i bank, SKOK czy firma pożyczkowa. Taka rola może przypaść w udziale również innej osobie prawnej np. przedsiębiorcy, któremu nie zapłaciliśmy faktury.

Wierzyciel osobisty to osoba prywatna w odniesieniu do której mamy określone zobowiązania finansowe.

Upraszczając, z kimś takim jak wierzyciel możemy mieć do czynienia zawsze wtedy, gdy nie uiścimy płatności za usługi, przestaniemy spłacać kredyt lub pożyczkę, bądź nie opłacimy innej należności wynikającej z danego stosunku prawnego (np. kupna czegoś na raty).

W każdym z tych przypadków wierzyciel ma prawo nie tylko obciążyć nas opłatami związanymi z kosztami wezwań do zapłaty, lecz również domagać się spłaty zobowiązania na drodze postępowania sądowego.

Mówiąc o tym, kto to jest wierzyciel, należy podkreślić, że jego uprawnienia są związane z odgrywaną rolą. I tak, wierzyciel osobisty ma prawo żądać od dłużnika spełnienia przysługującego mu świadczenia nie tylko z dóbr rzeczowych, ale również z majątku osobistego dłużnika. Stąd też wierzyciel osobisty może dążyć do spłaty należności z pensji, renty czy emerytury dłużnika.

Jakie prawa ma wierzyciel?

Podstawowym prawem przysługującym każdemu wierzycielowi jest prawo do dochodzenia spłaty należności. Spełnienia przez dłużnika przysługującego mu roszczenia wierzyciel może dochodzić polubownie (np. przez bezpośredni kontakt z osobą zadłużoną), może dokonać cesji wierzytelności (i nie musi o tym fakcie dłużnika informować) lub sprzedać trudny do odzyskania dług firmie windykacyjnej.

Wierzyciel może także skierować sprawę do sądu, domagając się wszczęcia egzekucji komorniczej. Warto wiedzieć, że jeśli tylko wierzyciel udowodni przed sądem istnienie długu, to sąd wyda nakaz zapłaty, a kosztami postępowania sądowego, jak i wcześniejszych wezwań, zostanie obciążona osoba zadłużona.

Chociaż co do zasady, to dłużnik ponosi wszystkie związane z egzekucją koszty, to może zdarzyć się, że to wierzyciel będzie musiał za nią zapłacić. Z taką sytuacją będziemy mieć do czynienia np. wówczas, gdy zdecyduje się umorzyć postępowanie.

Innym przypadkiem jest ten, gdy dłużnik zostanie zwolniony z kosztów postępowania sądowego, co przekłada się również na zwolnienie go z konieczności pokrycia opłat związanych z postępowaniem egzekucyjnym. Taki scenariusz możliwy jest jedynie wówczas, gdy dłużnik znajduje się w bardzo trudnej sytuacji materialnej i jest to w stanie udokumentować.

Wierzyciel ma także prawo „wpisać” niesolidnego płatnika do bazy dłużników. Jednak nim nasze dane znajdą się w takim rejestrze, powinien poinformować nas o tym, że planuje podjąć takie działania.

Jakie obowiązki ma wierzyciel?

Do głównych obowiązków wierzyciela należy przeprowadzenie dochodzenia roszczenia zgodnie z prawem i zasadami pożycia społecznego.

To również na wierzycielu spoczywa obowiązek prawidłowego przygotowania wniosku egzekucyjnego i wskazania w nim tego, jakie czynności ma podjąć komornik (wszelkie błędy formalne na tym etapie mogą działać na korzyść dłużnika i sprawić, że sąd nie przychyli się do wniosku wierzyciela o spłatę należności). Wierzyciel we wspomnianym wniosku powinien określić ten majątek dłużnika, z którego ma zostać wszczęta egzekucja.

Wierzyciel ma prawo dochodzić zwrotu długu z:

• ruchomości dłużnika (np. sprzętu RTV i AGD, samochodu etc.);
• nieruchomości dłużnika (dom, mieszkanie, lokal użytkowy, działka etc.);
• wynagrodzenia dłużnika (dotyczy to również wynagrodzenia z tytułu umów cywilnoprawnych);
• jego praw majątkowych (akcji i obligacji).

Obowiązkiem wierzyciela jest także zwrócenie dłużnikowi nienależnie wyegzekwowanych środków. Dotyczy to sytuacji, w której w trakcie egzekucji zostaną niesłusznie zajęte jakiekolwiek należące do osoby zadłużonej środki. To samo dotyczy przypadków, w których w wyniku błędnych działań, zajęte zostały dobra, które nie są własnością dłużnika.

Szczegółowo to jakie prawa i obowiązki ma wierzyciel w postępowaniu egzekucyjnym, w administracji reguluje ustawa z dnia 17 czerwca 1966 roku ³.

Co to jest wierzytelność?

Zgodnie z Kodeksem cywilnym, który reguluje stosunek prawny pomiędzy dłużnikiem a wierzycielem, zobowiązanie, które ma spełnić dłużnik, stanowi wierzytelność dla wierzyciela, zaś dla dłużnika, jest ono długiem. Dla przykładu: jeśli jako dłużnik jesteś winien wierzycielowi określoną sumę środków pieniężnych, to kwota, którą musisz mu zwrócić, jest właśnie jego wierzytelnością.

Podsumowanie

Wierzyciel to podmiot, z którym jako dłużnika wiąże Cię określony stosunek prawny. Twoim wierzycielem może być np. bank, w którym zaciągnąłeś kredyt gotówkowy czy hipoteczny, partner biznesowy, któremu nie zapłaciłeś faktury, czy firma pozabankowa, w której dostałeś pożyczkę (i przestałeś ją spłacać).

Jeśli chcesz uniknąć problemów z wierzycielami czy firmami windykacyjnymi, zadbaj o to, by wszystkie swoje zobowiązania spłacać w przewidzianym na to w umowie terminie.

Dodatkowo, nim złożysz wniosek o kredyt lub pożyczkę, upewnij się, że stać Cię na opłacanie miesięcznych rat, a wysokość finansowego wsparcia dopasuj do swojego budżetu. Nie bierz na siebie zobowiązań, których potem nie będziesz w stanie uregulować.

Jeśli kupujesz coś na raty, również pilnuj harmonogramu płatności. W ten sposób nie tylko nie będziesz musiał obawiać się wierzyciela czy kosztownych wezwań do zapłaty, lecz również zbudujesz dobrą historią kredytową. A ta z pewnością przyda Ci się, gdy zechcesz wnioskować o kredyt lub pożyczkę.

Źródła:

1. https://www.arslege.pl/kodeks-cywilny/k9/s1985/
2. https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-cywilny-16785996/art-354
3. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20052291954/U/D20051954Lj.pdf