Skarga na czynności komornika – jak napisać? Wzór pisma

Życie często udowadnia, że teoria, a praktyka to dwie odrębne rzeczy. Działania komornika sądowego podczas prowadzenia postępowania są ściśle regulowane przez przepisy.

Pomimo tego, objęci czynnościami komornika często skarżą się na zaniedbania i nadużycia. Jeżeli przytrafiła się taka sytuacja, nie można zostawić bez reakcji.

Skarga na czynności komornika – jak napisać taki dokument i co w nim zawrzeć?

Objęcie konsumenta działaniami komornika to wyjątkowo stresujące i problematyczne przeżycie. Z racji dość bezkompromisowych narzędzi, do jakich prawo mają ci funkcjonariusze publiczni, konsekwencje związane z egzekucją są dotkliwe i mogą mieć długofalowe skutki.

Warto jednak pamiętać, że decyzja o wszczęciu działań komornika nie pojawia się z na dzień. Komornik to jedynie skutek pogłębiających się długotrwale kłopotów z długami. Zwrócenie się do komornika o przeprowadzenie interwencji jest w końcu inicjatywą wierzyciela, wobec którego zalega się z pieniędzmi.

Nie widząc innego sposobu na odzyskanie pieniędzy, w ruch idą metody większego kalibru. Te dotychczasowe, jak wysyłanie wezwań do zapłaty, monitów i pracowników firm windykacyjnych, okazują się zazwyczaj niezbyt skuteczne w przypadku niektórych dłużników.

Komornik – kiedy może rozpocząć egzekucję?

Aby komornik został w ogóle zaangażowany w działania mające na celu wyegzekwowanie należnego długu, jak wspomniano, niezbędna jest inicjatywa wierzyciela. Wyraźnie mówi o tym  art. 776 kodeksu postępowania cywilnego¹.

Nie wystarczy jednak samo zwrócenie się z prośbą do komornika o rozpoczęcie postępowania egzekucyjnego. Aby miał on podstawę do prowadzenia czynności, niezbędna jest sądowa klauzula wykonalności.

Jak sama nazwa wskazuje, wydaje go sąd (a dokładniej – sąd rejonowy) po rozpatrzeniu wniosku o wydanie takiego tytułu, który składa wierzyciel. Jeżeli organ ten uzna, że wniosek jest zasadny i zgodny z przepisami prawa, to decyzja o nadaniu klauzuli to już tylko formalność.

Następnie, wierzycielowi pozostaje już nic innego, jak tylko zwrócenie się do komornika o przeprowadzeni egzekucji na danym dłużniku. We wniosku należy przedstawić imię i nazwisko dłużnika, jego numer telefonu oraz adres zamieszkania. Niezbędne jest też podanie parametrów długu (rodzaj zobowiązania, kwota długu, czas trwania zaległości).

Nie można też zapominać o doprecyzowaniu formy, jaką przyjąć powinna egzekucja na poczet długu. Możliwe jest np. skonfiskowanie środków na koncie bankowym, a także drogocennego mienia lub mieszkania.

Na końcu, wierzyciel musi też załączyć na piśmie wydaną przez sąd klauzulę wykonalności. Wówczas, komornik przechodzi do tzw. postępowania egzekucyjnego. Nie może się ono dziać w tajemnicy przed dłużnikiem, podobnie jak każda kolejna decyzja, jaką podejmie w ramach tego postępowania komornik.

O wszystkim musi on wiedzieć za pośrednictwem pisemnie udostępnionej korespondencji. Jak wygląda to w praktyce? O tym piszemy w poniższej sekcji dzisiejszego tekstu.

Jak dłużnik dowiaduje się o prowadzonym postępowaniu egzekucyjnym?

W teorii, postępowanie egzekucyjne nie może odbywać się bez wiedzy objętego nim dłużnika. Gdy komornik, po dostarczeniu przez wierzyciela wszystkich potrzebnych informacji i zyskaniu klauzuli wykonalności, rozpoczyna zgodnie z prawem swoje działania, musi wystosować odpowiednie pismo.

Wysyłane jest ono na widniejący w dokumentacji adres dłużnika, za którego pośrednictwem jest on informowany o trwającym postępowaniu mającym na celu wyegzekwowanie należności na poczet długu. Takie pismo zawsze musi zawierać poniższe, niezbędne dane.

• Informacje o wierzycielu, z którego inicjatywy (wniosku) zostało wszczęte postępowanie.
• Załączenie danych o kwocie długu z odsetkami i łącznej sumie pieniężnej, z jakiej zostanie dokonana egzekucja (wliczają się do niej także np. koszty postępowania egzekucyjnego i sądowego).
• Nie można też pominąć załączenia tytułu, który daje podstawy prawne do prowadzenia egzekucji. Mowa tutaj o sądowej klauzuli wykonalności.

Co może zająć komornik?

To, która część majątku dłużnika będzie prawdopodobnie podlegać działaniom komornika, określa się już na początku postępowania egzekucyjnego. Dokonuje tego wierzyciel, wskazując we wniosku czy komornik powinien zająć np. środki z pensji.

Następnie, drogą postępowania egzekucyjnego i tzw. poszukiwania majątku, komornik może przejść do czynnego zajęcia danego mienia. Każdy przypadek określonego dłużnika jest inny.

W zależności od kwoty długu i tego, co stanowi najcenniejsze elementy jego majątku, komornik może zająć różne rzeczy ruchome lub nieruchome. Nie może obejmować działaniami jednak czegokolwiek nie wskazanego we wniosku egzekucyjnym.

Istnieje jednak ściśle określona gama przedmiotów, które mogą zostać zajęte przez komornika. Warto mieć świadomość na temat tego, co znajduje się w tym gronie.

Pozwala to nie tylko zwiększyć swoją świadomość na temat zakresu kompetencji komornika sądowego, ale i wiedzieć w razie objęcia jego działaniami, co możemy utracić. Utracić najczęściej bezpowrotnie i zgodnie z prawem – na poczet spłaty długu, jakiego spłaty domaga się wierzyciel.

Komornik może zająć następujące, przykładowe elementy mienia.

• Wybrane przedmioty stanowiące wyposażenie gospodarstwa domowego.
  Telewizor, smartfon, tablet, komputer, laptop, sprzęt audio, kino domowe, pralka, ekspres do kawy, mikrofalówka itd.
• Środki na koncie bankowym.
  Pensja, oszczędności, lokaty.
• Pojazdy mechaniczne i inne środki transportu.
  Samochód, rower, hulajnoga, motocykl, maszyna rolnicza, przyczepa, ciężarówka, quad itd.
• Nieruchomości i działki.
  Dom, mieszkanie, dom letniskowy, użytki rolne, pusta działka itd.
• Zwierzęta.
  Mowa o zwierzętach hodowlanych (krowy, owce), jak i drogocennych zwierzętach posiadanych np. do celów rekreacyjnych (konie).

Ważne! Ostateczna wartość mienia zostaje oszacowana przez komornika i kompetentnych rzeczoznawców już po przeprowadzeniu egzekucji. Oznacza to, że dopiero wtedy będzie wiadome, czy skonfiskowanie danego przedmiotu zrekompensuje kwotę należności, jaką z dłużnika miał ściągnąć komornik.

Czego nie może zająć komornik?

Znając już kompetencje komornika sądowego w kontekście mienia, jakie ma prawo skonfiskować w ramach prowadzonej egzekucji, nie można też pominąć informacji o tym, czego komornik zająć nie ma prawa.

Lista takich wyłączeń spod egzekucji jest równie długa, a nawet – dłuższa. Wynika to z tego, że konkretne elementy mienia nie podlegające konfiskacie na poczet długu trzeba doprecyzować, aby nie istniały żadne niejasności i niedomówienia.

Komornik nie ma prawa zająć poniższych elementów należących do konsumenta.

• Przedmioty i mienie osobiste.
  Żywność, opał oraz ich zapasy na okres 1 miesiąca.
  Przedmioty higieny, pościel, bielizna, odzież, odzież służbowa.
  Leki, aparatura lecznicza.
  Przedmioty służące w kulcie religijnym, a także służące do pracy lub nauki.
• Konto bankowe i środki się na nim znajdujące.
  Zasiłki socjalne z MOPS, zasiłek pielęgnacyjny, zasiłek macierzyński, renta socjalna, zasiłek na rzecz rodzin ubogich.
  Środki z 500+.
  Alimenty.
  Środki finansowe poniżej wartości minimalnego wynagrodzenia (2250 zł brutto w 2019 roku).
• Pojazdy mechaniczne i inne środki transportu.
  Wszelkie pojazdy służące do wykonywania pracy zarobkowej, np. ciężarówka, pojazd dostawczy, taksówka, ciągnik rolniczy itd.
• Zwierzęta rolne.
  Jeżeli służą one wyżywieniu rodziny żyjącej w gospodarstwie rolnym, to komornik nie może zająć więcej niż jednej krowy, dwóch kóz lub trzech owiec.

Do czego prawo ma komornik sądowy?

Znając już obszary szeroko pojętego mienia konsumenta, jakie mogą zostać zajęte przez komornika, warto omówić jeszcze jego kompetencje przy prowadzeniu czynności. Jak wiadomo, komornik to funkcjonariusz publiczny znajdujący się w hierarchii o wiele wyżej niż inne osoby zajmujące się działaniami na rzecz zwrotu zaległych środków.

Komornik wkracza do działania w momencie, gdy inne środki zawodzą, więc i ma on do dyspozycji o wiele bardziej bezkompromisowe narzędzia do działania.

Do czego ma prawo komornik sądowy?

• Wkroczenie do mieszkania.
  Komornik ma prawo wejść do mieszkania od poniedziałku do soboty w godzinach od 7:00 do 21:00. Po przekroczeniu progów mieszkania, ma prawo do rozpoczęcia poszukiwań konkretnego mienia, z jakiego ma dokonać egzekucji. Wejść do mieszkania komornik może oczywiście tylko wtedy, gdy jest taka potrzeba – np. musi skonfiskować sprzęt AGD lub inne cenne przedmioty, które najprawdopodobniej znajdują się w miejscu zamieszkania dłużnika.
• Konfiskata mienia.
  Jeżeli komornik namierzył określone mienie w mieszkaniu, to ma prawdo do niezwłocznego skonfiskowania go i wyniesienia. Nie musi on domniemywać, kto jest jego właścicielem, jeżeli znajduje się ono w mieszkaniu wynajmowanym lub posiadanym przez dłużnika.
• Wykonywanie działań bez utrudnień.
  Działania komornika nie mogą być utrudniane. Nie można mu blokować dostępu do mieszkania, nie można naruszać jego nietykalności cielesnej, ukrywać mienia, grać na zwłokę itd. Praca komornika musi przebiegać możliwie jak najsprawniej.

Do czego nie ma prawa komornik sądowy?

Komornik ma swoje prawa, ale i obowiązki i granice, których nie może przekraczać. Odpowiadając na najpowszechniejsze pytania i obawy, warto uściślić, do czego nie ma prawa komornik sądowy. Niżej przedstawione przykłady działań są bezprawne i pod żadnym względem nie mogą pozostawać bez reakcji konsumenta. O tym jednak, w dalszej części artykułu.

• Stosowanie przemocy fizycznej.
  Komornik nie ma prawa naruszać nietykalności cielesnej dłużnika i kogokolwiek innego (przebywającego np. w mieszkaniu w czasie interwencji). Nie może szarpać, popychać i wykonywać innych czynności o charakterze przemocy.
• Stosowanie gróźb lub próby zastraszenia.
  Podobnie, jak nie mogą tego robić np. windykatorzy, tak i komornicy sądowi nie mogą próbować „przekonać” dłużnika do współpracy poprzez stosowanie gróźb karalnych i przemocy psychicznej. Zawód ten wymaga od wykonujących go ponadprzeciętnego opanowania i najwyższego profesjonalizmu – nawet, gdy warunki są ku temu niesprzyjające.
• Skonfiskowanie jakiegokolwiek mienia, które jest wyłączone z czynności egzekucyjnych.
  Bezprawne jest skonfiskowanie np. środków z 500+, „wyczyszczenie” całego konta bankowego (jeśli to jedyny rachunek), odebranie mienia pozwalającego na wykonywanie pracy zarobkowej lub konfiskata mienia, które nie zalicza się do kategorii wskazanej we wniosku egzekucyjnym. Komornik nie może zająć np. samochodu, gdy pierwotnie miał dokonać egzekucji tylko na koncie w banku.

Skarga na czynności komornika

Prawo i zasady, jak wiadomo, to jedno, a praktyka – okazuje się często być zupełnie inna. Choć komornicy działają na podstawie przepisów prawa i w celu zwrotu należnych pieniędzy, jakich nie może uzyskać wierzyciel innymi metodami, to może się okazać, że jego działania są dla dłużnika krzywdzące.

Przyczyn dla takiego stanu rzeczy może być wiele, a takich sytuacji jest na tyle dużo, że opracowano model działania, jeśli uważamy, że komornik wyrządził nam krzywdę.

• Przekroczył swoje uprawnienia, łamiąc zapisy obowiązującej od 1 stycznia 2019 roku ustawy o komornikach sądowych.
• Egzekucja, zdaniem konsumenta, w ogóle jest bezprawna, bezzasadna i nie została przeprowadzona poprawnie (np. dłużnik o niej nie wiedział lub dług w ogóle nie należy do niego).
• Dopuszczono się rażących uchybień podczas postępowania egzekucyjnego (np. opłaty lub odsetki naliczono w błędny sposób).

Niezależnie od przyczyn, których może być wiele (wyżej przedstawiliśmy tylko uproszczone przykłady), konsument ma prawo zaskarżyć działania komornika². Jest to tzw. skarga na czynności komornika, którą można, a przede wszystkim – należy sporządzić w formie pisemnego, oficjalnego pisma.

Kto może złożyć skargę na czynności komornika?

Skargę na czynności komornika sądowego może złożyć wyjątkowo obszerne grono wnioskodawców.

• Osoba, którą objęto działaniami komornika.
• Inna osoba trzecia, która była świadkiem lub została pośrednio dotknięta działaniami komornika.
• Prokurator.
• Rzecznik Praw Obywatelskich.
• Dowolna organizacja pozarządowa (NGO).
• Rzecznik Praw Dziecka.
• Sąd.
• Wierzyciel.

Wzór skargi na czynności komornika

Aby zaskarżyć działania komornika, jakimi było się dotkniętym, należy jak najszybciej przejść do wypełnienia stosownego pisma. Sporym ułatwieniem jest fakt, że istnieje uniwersalny wzór, który zawiera wszystkie potrzebne pola do wypełnienia, czyniące taką skargę kompletną.

O tym, że czynności komornika można zaskarżyć, konsument jest zresztą informowany już przy uzyskaniu pierwszego pisma informującego o wszczęciu postępowania egzekucyjnego. Komornik dołącza do niego bowiem także urzędowy formularz skargi na działania komornika.

Jak napisać skargę na czynności komornika? Jest to bardzo proste. Schemat działania opiera się oczywiście na wzorze takiego pisma.

Pouczenie i podstawowe informacje

1. Zanim weźmiemy długopis do ręki, należy zapoznać się z pouczeniem znajdującym się na początku formularza. Informuje ono wypełniającego m.in. o obowiązku wprowadzenia czytelnych danych, bez skreśleń  (chyba że jest to wymagane) lub poprawek. Do skargi niezbędne jest załączenie odpowiednich dokumentów dodatkowych. Mowa tutaj o wszelkich odpisach i odpisach załączników. Rubryki w dalszych punktach dokumentu mają swoją ograniczoną pojemność. Z tego względu, jeżeli treść, jaką chce tam wprowadzić składający skargę, jest większa, do skargi należy dołączyć kartkę A4 zawierającą kontynuację wskazanej rubryki. Takie „przedłużenie” skargi musi zawierać podpis składającego. Zasada ta nie dotyczy wniosków pisanych komputerowo. Tam można powiększać długość rubryk w swobodny sposób za pomocą edytora tekstu.
2. Po zapoznaniu się z treścią pouczenia, pora przejść do wypełnienia wszelkich wymaganych informacji. Skargę na czynności komornika zawsze składa się na działania konkretnego funkcjonariusza, który zajmował się prowadzeniem postępowania egzekucyjnego i samej egzekucji na majątku dłużnika. Już na początku dokumentu trzeba wskazać komornika z imienia i nazwiska.
3. Następnie, należy podać sygnaturę akt sprawy egzekucyjnej, którą znaleźć można na piśmie informującym o postępowaniu, które uprzednio zostało wysłane do dłużnika.
4. Dalej, składający musi podać swoje dane osobowe. Poza imieniem i nazwiskiem, wymaga się też wskazania swojego adresu zamieszkania.
5. Jeżeli składający posiada ustawowego pełnomocnika, to w tej rubryce opcjonalnie należy podać jego dane osobowe oraz informacje o adresie zamieszkania.

Informacje o wierzycielu i opis nadużycia, jakiego dopuścił się komornik

1. Kolejny punkt to informacje o wierzycielu. Jeżeli jest to osoba prywatna, to należy podać jej imię i nazwisko. Jeżeli to firma lub przedsiębiorstwo, to należy podać pełną nazwę. Analogicznie należy postępować, jeżeli lista wierzycielu jest dłuższa – należy ich wymienić jednego pod drugim.
2. Jako że składający skargę nie musi być dłużnikiem, przeciwko któremu prowadzone jest postępowanie, to w kolejnej sekcji dokumentu należy uściślić dane osobowe dłużnika. Podać należy tutaj jego imię i nazwisko. Nie trzeba podawać adresu zamieszkania lub danych pełnomocnika.
3. Pora przejść do podania informacji na temat czynności, jaką składający chce zaskarżyć. Do wyboru wypełniający wniosek ma dwie opcje. Pierwsza to zaskarżenie czynności komornika, a druga to zaskarżenie zaniechania czynności przez komornika.
4. W niżej udostępnionym polu tekstowym, przechodzimy do – z punktu widzenia składającego skargę – najważniejszego elementu omawianego pisma. Należy w nim bowiem szczegółowo opisać sytuację z udziałem komornika, jaką chce się zaskarżyć. Niezbędne będzie podanie dokładnej daty i godziny, w jakiej doszło do opisywanego wydarzenia, ale i miejsca oraz związanych z nim danych adresowych. Nie należy pomijać też wszelkich danych pozwalających lepiej zidentyfikować opisywane miejsce egzekucji jak np. numeru piętra budynku, pokoju itd. Co ponadto? Należy podać w chronologicznym porządku wszelkie szczegóły na temat feralnej egzekucji. Wyszczególnić trzeba moment, w którym komornik dokonał się potencjalnych nadużyć i je scharakteryzować.

Propozycja naprawy wyrządzonej szkody i informacje końcowe

1. Po scharakteryzowaniu czynności, jakie zaskarża konsument, powinien on też opisać to, czego oczekuje po wniesieniu pisma od sądu lub od komornika. Wnieść może o uchylenie zaskarżonej czynności, zmianę zaskarżonej czynności lub nakazanie dokonania czynności. Wspomniane informacje należy oczywiście dostosować indywidualnie do charakterystyki danego przypadku. Podobnie jak przy sporządzaniu opisu skargi, także i przy opisie żądania naprawy wyrządzonych przez domniemane działania komornika szkód, należy załączyć uzasadnienie. Autorzy szablonu ponownie udostępniają na ten cel pole tekstowe, gdzie należy opisać, na czym ma polegać zmiana lub jakiej zaniechanej wcześniej czynności powinien się dopuścić komornik.
2. Zbliżając się już do końca opisu przedstawionego wzoru skargi na działania komornika, składający powinien pamiętać jeszcze o uzasadnieniu swoich motywów. Aby przekonać organ rozpatrujący, należy, tym razem zwięźle, przedstawić swoje argumenty za przychyleniem się do wniosku konsumenta. Można tutaj podać np. uzyskane straty moralne, stres, niesłusznie odebrane mienie i wszelkie negatywne następstwa nadużycia, jakiego dopuścił się komornik.
3. Jeżeli do skargi chce się dołączyć jeszcze inne wnioski – do tych celów przeznaczono specjalne pole tekstowe pt. „inne wnioski”.
4. Na koniec, składający skargę powinien już tylko podać informację o ilości załączników do wniosku oraz asygnować skargę czytelnym podpisem (imię i nazwisko). Nie zapomnij o dacie!

Gdzie złożyć skargę i ile to kosztuje?

Po wypełnieniu wniosku wszystkimi niezbędnymi informacjami i upewnieniu się, że do pisma nie wkradł się żaden błąd, pora go złożyć kompetentnemu organowi. Skargę na czynności komornika zawsze należy złożyć do sądu rejonowego, przy którym działa komornik, którego działaniami byliśmy objęci.

To właśnie ten organ zajmuje się następnie rozpatrzeniem skargi, weryfikacją zawartych w niej informacji i ustosunkowaniem się do przedstawionych w nich próśb i sugestii ze strony konsumenta.

Skargę należy złożyć najpóźniej w terminie do 7 dni od przeprowadzenia przez komornika czynności, które chce zaskarżyć składający wniosek. Jeżeli konsument chce zaskarżyć informację o czynności, jakiej chciał dokonać komornik, to skargę na to należy złożyć również w czasie do 7 dni od otrzymania pisemnej informacji (w formie np. listu poleconego).

Złożenie do sądu rejonowego skargi na czynności komornika jest płatne. Opłata wynosi 100 złotych i należy ją uiścić w kasie sądu rejonowego przy okazji składania wniosku. Możliwe jest też przelanie środków na wskazany numer konta bankowego sądu rejonowego.

Jeżeli koszt złożenia skargi jest dla konsumenta zbyt wysoki, to może on złożyć dodatkowy wniosek o zwolnienie z opłaty lub załączyć dokumentację przedstawiającą sytuację majątkową konsumenta. Argumentem za zwolnieniem z poniesienia kosztów skargi może być oczywiście zła sytuacja finansowa.

Czytaj także: Co to jest skarga pauliańska

Kiedy skarga zostanie rozpatrzona?

Po złożeniu skargi do sądu rejonowego, istnieją dwa scenariusze, jakie mogą się w następnej kolejności rozegrać. Pierwsza sytuacja to zjawisko, w którym komornik w czasie do 3 dni od wpłynięcia wniosku sam zajmuje stanowisko w sprawie złożonej skargi.

Ma on obowiązek odnieść się do niej, jednak dodatkowo przepisy dają mu możliwość zajęcia od razu ostatecznego stanowiska co do zasadności skargi. Jeżeli komornik uzna, że jest ona zasadna, to może on samodzielnie podjąć się działań w celu naprawienia wyrządzonych szkód.

Jeżeli komornik zdecyduje się jedynie odnieść do złożonej skargi, to dalsze czynności związane z uznaniem zasadności skargi może wykonać sąd rejonowy, do którego wpłynęła uprzednio skarga. W postępowaniu sprawdza on zasadność przedstawionych informacji i wydaje ostateczną decyzję.

• Ten może częściowo lub całkowicie przyznać rację wnioskującemu, zarządzając na komorniku obowiązek podjęcia się zaniechanej czynności, zwrotu bezprawnie zabranego mienia itd.
• Skarga może zostać też oddalona z powodu braku znalezienia w postępowaniu żadnych nieprawidłowości.
• Istnieje też możliwość, by skargę odrzucono z innych przesłanek. Przykładowo, może ona wpłynąć po terminie (odrzucana jest automatycznie, bez weryfikacji) lub związane z nią postępowanie może być zbyt przewlekłe.

Czy od decyzji sądu można się odwołać

Jeżeli decyzja sądu co do złożonej skargi nie jest satysfakcjonująca dla wnioskującego, to ma on prawo odwołania się od tej decyzji, uznając ją np. za niesprawiedliwą. Do sądu drugiej instancji konsument może złożyć zażalenie na wyrok, jeżeli będzie to prowadzić do zakończenia postępowania (wyrok Sądu Najwyższego z 15 kwietnia 1986³).

Niestety, jeżeli skarga dotyczyła zajęcia przez komornika nieruchomości, to od decyzji sądu rejonowego w tej sprawie już się odwołać nie można.

Źródła:

1. https://www.arslege.pl/pojecie-tytulu-wykonawczego/k14/a10051/
2. https://www.arslege.pl/skarga-na-czynnosci-komornika/k14/a10035/
3. http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Palestra/Palestra-r1987-t31-n12(360)/Palestra-r1987-t31-n12(360)-s139-143/Palestra-r1987-t31-n12(360)-s139-143.pdf