Płaca minimalna to temat, który zwykle mocno rozpala dyskusje. Według niektórych powinna być ona zniesiona, zaś inni sądzą, że warto byłoby ją jeszcze podwyższyć.
Przez lata taka pensja była traktowana jako podstawowe wynagrodzenie, które pozwala spokojnie się utrzymać. Jak wygląda jednak sytuacja, gdy rośnie inflacją, a wraz z nią ceny?
Zastanówmy się wspólnie, czy najniższa krajowa to dobre rozwiązanie oraz sprawdźmy, jak zmieniała się jej wartość na przestrzeni lat.
Płaca minimalna to rozwiązanie, które zostało wprowadzone w poszczególnych państwach już przed wieloma dekadami, aby ograniczyć zapędy pracodawców, którzy z powodu wielu chętnych do pracy proponowali barbarzyńsko niskie wynagrodzenia.
Pierwsze rozwiązania na kształt minimalnej krajowej były wprowadzane pod koniec 19 wieku w Australii oraz Nowej Zelandii1. Od tamtego czasu sporo się zmieniło, wciąż jednak ustawowa najniższa krajowa nie jest uważana za optymalne rozwiązanie przez wszystkich ekonomistów.
Miłośnicy liberalnego podejścia do gospodarki wychodzą z założenia, że wolny rynek sam powinien zaopiekować się wysokością wynagrodzeń, a każda próba państwowej regulacji nie skończy się zbyt dobrze.
Prawdopodobnie ciągłe podwyższenie płacy minimalnej może także doprowadzić do sytuacji, gdy na przykład w instytucjach państwowych zarobki pomiędzy różnymi stanowiskami nie będą zbyt duże. Może to powodować niechęć do jakiegokolwiek starania się o wyższe stanowisko, tym samym rozwój pracownika zostanie powstrzymany.
Historia nauczyła nas jednak także tego, że brak regulacji może skutkować głodowymi stawkami wypłacanymi przez pracodawców, za które nie sposób się utrzymać. Tym samym pensja minimalna jest swoistym sposobem na zapewnienie podstawowej godności pracownikom.
Ile wynosi minimalna krajowa w 2021 roku?
Wysokość minimalnej pensji w Polsce ostatni raz uległa zmianie 1 stycznia 2020 roku. Wartość brutto została podwyższona z 2250 zł do 2600 zł. W przeliczeniu netto (na rękę) wynosi ona aktualnie 1920 złotych na podstawie zatrudnienia o umowę o pracę.
Podwyżka z przełomu 2019 a 2020 roku (o 350 złotych) była najwyższa w historii, choć rząd zapowiedział dalszy, regularny wzrost minimalnej krajowej. W jaki sposób kształtowało się najniższe ustawowe wynagrodzenie na przestrzeni lat? Można sprawdzić to poniżej:
- 2000 r. — 700 zł
- 2001 r. — 760 zł
- 2002 r. — 760 zł
- 2003 r. — 800 zł
- 2004 r. — 824 zł
- 2005 r. — 849 zł
- 2006 r. — 899 zł
- 2007 r. — 936 zł
- 2008 r. — 1 126 zł
- 2009 r. — 1 276 zł
- 2010 r. — 1 317 zł
- 2011 r. — 1 386 zł
- 2012 r. — 1 500 zł
- 2013 r. — 1 600 zł
- 2014 r. — 1 680 zł
- 2015 r. — 1 750 zł
- 2016 r. — 1 850 zł
- 2017 r. — 2 000 zł
- 2018 r. — 2 100 zł
- 2019 r. — 2 250 zł
- 2020 r. — 2 600 zł
- 2021 r. — 2 800 zł
Według danych za 2018 rok w Polsce najniższą krajową zarabia mniej więcej co siódmy z Polaków2, więc 14% pracujących członków naszego społeczeństwa z radością przyjmuje informacje na temat podwyżek pensji minimalnej.
Jednak na pewno mniej wesołą wiadomością jest szybki wzrost inflacji, który powoduje, że wyższe wynagrodzenia nie są tak bardzo odczuwalne. Zakupy za 100 złotych zrobione w 2018 czy 2019 roku było odrobinę bardziej okazałe niż te, które można zrobić aktualnie, czyli w lutym 2021 roku.
Minimalna krajowa netto w zależności od typu zatrudnienia
Płaca minimalna nie dla wszystkich jest jednakowa, ponieważ wszystko zależy od typu zatrudnienia. Stawka zawsze podawana jest w wersji brutto (bez odjętych świadczeń), jednak kwota netto, czyli na rękę będzie różniła się w zależności od tego, czy pracuje się na podstawie umowy o pracę, dzieło czy też umowy zlecenia.
| Umowa o pracę | Umowa zlecenie | Umowa o dzieło | Umowa typu B2B |
| 1921 zł | 1965 zł | 2246 zł | 2152 zł |
Te dane pokazują, że ktoś zatrudniony na przykład w urzędzie, kto otrzymuje najniższą krajową, może dostawać co miesiąc niższy przelew niż osoba na początku swojej drogi zawodowej, która pracuje na umowie o dzieło także za pensję minimalną. Pamiętać jednak należy o tym, że umowa o pracę daje możliwość wzięcia urlopu oraz chorobowego – jest to więc dużo bezpieczniejsza opcja dla pracownika.
Minimalna stawka godzinowa 2021
Warto także zastanowić się nad tym, ile wynosi minimalna stawka godzinowa po podwyższeniu najniższej krajowej. Taka informacja szczególnie zainteresuje osoby, które pracują na podstawie umowy zlecenie lub umowy o dzieło. Szczególnie często ma to miejsce w gastronomii oraz różnego rodzaju punktach usługowych.
Płaca minimalna wynosząca 2800 złotych przekłada się na 18,30 złotych brutto stawki godzinowej.
Płaca minimalna – koszt pracodawcy
Kolejną kwestią jest to, w jaki sposób podwyżka najniższej krajowej wpłynęła na opłaty, jakie ponoszą pracodawcy, zatrudniający kogoś z minimalnym wynagrodzeniem. Naturalnie taki koszt wzrósł i aktualnie wynosi 3373,44 zł przy zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę.
Rozbijając opłaty na poszczególne części, wyglądają one następująco:
- Rentowa — 182,00 zł.
- Emerytalna — 273,28 zł.
- Na FP (Fundusz Pracy) — 68,60 zł.
- Chorobowa — 46,76 zł.
- Na FGŚP (Fundusz Gwarantowanych Świadczeń pracowniczych) — 2,80 zł.
Czy najniższa krajowa zostanie podwyższona?
Czy 2800 złotych brutto to już swoisty sufit wysokości minimalnej krajowej? Według zapewnień rządu z 2019 roku pensja minimalna będzie regularnie rosła. W 2021 roku ma ona wynieść 3000 złotych brutto, zaś w 2023 roku 4000 złotych brutto3.
Czy są to tylko obietnice bez pokrycia, czy może rzeczywiście najniższa krajowa będzie rosła w tak zadziwiającym tempie, osiągając wartości, które jeszcze przed kilkoma laty byłyby nie do pomyślenia?
Trudno przewidzieć, jednak realizacja tak śmiałych planów może zostać pokrzyżowana przez recesję gospodarczą, w którą wepchnie nasz kraj pandemia koronawirusa. Całkiem możliwe, że rozmowy na temat najniższej czy średniej krajowej zostaną zastąpione zmartwieniami na temat rosnącego bezrobocia i trudnościami w znalezieniu pracy w swoim zawodzie.
Często ekonomiści porównują minimalną krajowa do średniej krajowej. Aktualnie polskie najniższe wynagrodzenie oscyluje w okolicach 50% średniej krajowej. Gdy jednak obietnice rządowe zostaną spełnione i w 2023 roku minimalna będzie wynosić 4000 zł brutto, a średnia prawdopodobnie 6500 zł będzie to już ponad 60%, co można uznać za zastanawiająco wysoki wynik.
Jak kształtuje się minimalna krajowa w innych krajach?
Pensja minimalna w wysokości 2600 zł brutto to spore wynagrodzenie według europejskich standardów, czy może wręcz przeciwnie? Ze smutkiem trzeba przyznać, że porównując polską najniższą krajową do wynagrodzeń czołówki krajów zachodnich, jesteśmy zdecydowanie w tyle.
Na przykład w Luksemburgu pensja minimalna wynosi aż 2 tysiące EURO, co przy aktualnych kursach (na stan 26.03.2020) równa się aż 9 tysiącom złotych. Trochę mniej dostaje się na przykład w Niemczech czy Holandii, czyli w okolicach 1500 EURO, choć wciąż są to sumy, które robią wrażenie, porównując je do polskiej minimalnej w wysokości 570 EURO.
Nasze krajowe najniższe wynagrodzenie jest bliższe kwotom, które otrzymuje się w takich krajach, jak Węgry (464 EURO), Malta (758 EURO) czy Grecja (648 EURO). Możliwe, że planowane podwyżki wynagrodzeń spowodują zbliżenie się naszych minimalnych zarobków do europejskich standardów.
Prawdopodobnie jednak ten śmiały plan zostanie pokrzyżowany przez zwalniająca gospodarkę, zatrutą pandemią koronawirusa.
W niektórych krajach nie ma odgórnie ustalonej płacy minimalnej, tak jak na przykład w Szwecji, Włoszech czy Austriii. Najniższe możliwe wynagrodzenie określają poszczególne związki zawodowe, a nie państwowa ustawa.
Źródła:
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Minimum_wage
2. https://serwisy.gazetaprawna.pl/praca-i-kariera/artykuly/1390940,gdzie-zarabia-sie-najlepiej-a-gdzie-najgorzej.html
3. https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C509325%2Cpremier-od-2020-r-minimalne-wynagrodzenie-za-prace-bedzie-wynosilo-2600-zl
Napisz komentarz