Brak poważniejszych zatargów z prawem do coś, co zdecydowanie zasługuje na pochwałę. Nie każdy uwierzy w to jednak na słowo. Do takiej grupy należą np. wybrani pracodawcy, którzy od osób rekrutujących na dane stanowisko mogą wymagać pisemnej deklaracji o byciu niekaranym.

Musi ona wówczas przyjąć postać znaną jako zaświadczenie o niekaralności. Gdzie można otrzymać ten dokument i jakie wiążą się z tym koszty?

Przestrzeganie obowiązującego prawa i zawartych w nim przepisów powinno być czymś kluczowym dla każdego z nas. Poza kwestiami etycznymi, jest to również w naszym bezpośrednim interesie.

Za łamanie obowiązujących norm prawnych grożą nie tylko sankcje finansowe, jak kary pieniężne, grzywny czy mandaty, ale i poważniejsze konsekwencje – utrata cennego mienia, areszt, więzienie lub kara zawieszenia.

Informacje o konsekwencjach poważniejszych przewinień, jak np. pozbawieni wolności czy inne sądownie zarządzonych grzywnach, są trwale odnotowywane i niestety -nie znikają po odbyciu kary aż na 10 kolejnych lat.

Wyjątkiem są jedynie sytuacje, w których 5 lat po skazaniu na nie więcej niż 3 lata pozbawienia wolności nie złamało się ponownie prawa. Wówczas, można wnioskować do sądu o tzw. zatarcie skazania.

Zaświadczenie o niekaralności – co to jest i kiedy może być potrzebne?

Pod tym terminem kryje się pisemne potwierdzenie faktu, że dana osoba nie była karana, określając to jako stan faktyczny w momencie wystawienia tego dokumentu. Jest to wiążąca formalność, którą warto przygotować w sytuacji, gdy potwierdzenia niebycia karanym wymaga np. pracodawca w czasie rekrutacji na dane stanowisko.

W niektórych przypadkach wystarczy ustne potwierdzenie tego stanu rzeczy lub podpisanie stosownego oświadczenia, jednak w wewnętrznych regulaminach konieczność załączenia odrębnego zaświadczenia pojawia się dosyć często.

Warto być na to przygotowanym, ponieważ każdy zakład pracy może określać indywidualny stosunek do kwestii potwierdzenia niekaralności i ewentualnego sposobu na udokumentowanie tej deklaracji złożonej przez pracownika. Zezwala na to Ustawa o Krajowym Rejestrze Karnym1.

Jak wspomniano wyżej, istnieje obszerne grono zawodów, w których przypadku istnieje bezwzględny obowiązek przedstawienia stosownego zaświadczenia, że nie jest się karanym. Przytoczyliśmy już na początku wpisu kilka pobieżnych przykładów – pora zebrać wszystkie najpopularniejsze profesje w jedno miejsce.

  • Nauczyciele, katecheci, pedagodzy i inni pracownicy oświatowi.
  • Sędziowie, prawnicy, prokuratorzy, adwokaci, radcy prawni.
  • Licencjonowani pracownicy firm ochroniarskich.
  • Doradcy skarbowi, pracownicy kontroli skarbowej.
  • Detektywi.
  • Pracownicy sektora ubezpieczeń, np. doradcy.
  • Komornicy, asesorowie.
  • Pracownicy służb mundurowych (policjanci, strażnicy miejscy, żandarmeria wojskowa, służba więzienna, straż ochrony kolei, służba leśna, strażnicy graniczni, inspektorzy transportu drogowego itd.).

Niekaralność – ważna, jeżeli chce się wykonywać niektóre zawody

W innych przypadkach, plamy na życiorysie mogą niestety mieć negatywny wpływ na wiele różnych sytuacji w życiu. Na ten aspekt duży nacisk stawiają np. niektórzy pracodawcy, którzy oprócz m.in. kwalifikacji, mogą w określonych przypadkach też wymagać od kandydata na dane stanowisko całkowitej niekaralności.

Mają do tego prawo, jeżeli z mocy przepisów lub ustawy są do tego zobowiązani lub uprawnieni, czyli jeżeli istnieją uzasadnione przesłanki do wymagania takiego dokumentu.

Wielu pracodawców prowadzi na tym gruncie restrykcyjną selekcję, zamykając drogę do szansy pracy jako np. nauczyciel, pracownik służb mundurowych, agentów ubezpieczeniowych czy pracowników wymiaru sprawiedliwości. O wymogu bycia niekaranym w przeszłości usłyszeć też można w ostatnich latach w kontekście jednej z popularnych aplikacji do przewozów osób.

Jeżeli nie miało się dotąd poważniejszych zatargów z obowiązującym w Polsce prawem, nie można jednak zapominać o ważnej formalności.

Niektóre zawody wymagają niekaralności na mocy obowiązujących przepisów

Warto dodać, że niektóre z wyżej wspomnianych zawodów mają na sobie obowiązek wymagania niekaralności z powodu przepisów. W przypadku pracowników szczebla samorządowego, wymóg bycia niekaranym nakłada Ustawa o pracownikach samorządowych, a dokładniej – artykuł szósty2.

Według tych zapisów, urzędnikiem może zostać tylko ten, kto nie został w przeszłości skazany prawomocnym wyrokiem sądu za umyślnie popełnione przestępstwo. Mowa tutaj o sytuacjach, w których kogoś oskarżono z powództwa publicznego, czyli np. za spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu.

Ustawa wspomina też o przestępstwach skarbowych, czyli np. malwersacjach podatkowych. Takie występki zamykają drogę, według liter prawa, do sprawowania funkcji  urzędnika samorządowego.

Zaświadczenie o niekaralności – gdzie można je otrzymać?

Jeżeli kandydat na dane stanowisko pracy wie już, że niezbędnym dokumentem do okazania podczas rekrutacji jest zaświadczenie o niekaralności, pora dowiedzieć się, gdzie można je otrzymać. Istnieją aż trzy sposoby, których wybór zależy już tylko od indywidualnych preferencji osoby chcącej uzyskać zaświadczenie.

Przez internet

W dobie cyfryzacji usług urzędowych, nie trzeba wychodzić z domu, a nawet ruszać się zza biurka. Wszystko można załatwić wchodząc na stronę internetową Krajowego Rejestru Karnego3, wypełniając kilka prostych formalności. Cały proces zawieramy w kilku prostych krokach.

  1. Po wejściu na stronę internetową Krajowego Rejestru Karnego, należy założyć bezpłatne konto, określając, czy jest się: osoba fizyczną lub podmiotem instytucjonalnym.
  2. W formularzu należy podać swoje dane osobowe: imię, nazwisko, numer PESEL, dane adresowe i adres e-mail. Należy też ustalić hasło oraz identyfikator użytkownika.
  3. Wprowadzając kod z obrazka, należy zatwierdzić wprowadzone informacje i zakończyć rejestrację profilu użytkownika.
  4. Następnie należy wypełnić stosownymi informacjami wniosek o uzyskanie zaświadczenia o niekaralności.
  5. Po zatwierdzeniu wymaganych informacji, należy uiścić opłatę za wygenerowanie zaświadczenia. Pomaga w tym system e-KRK.
  6. Dokonując opłaty, system generuje elektroniczne zaświadczenie o niekaralności w formacie pliku XML.
  7. Można je teraz pobrać za pośrednictwem konta użytkownika.

To nie wszystko! Niestety, zaświadczenie przez swój format (.xml) nie może zostać wydrukowane i w ten sposób – nie może przyjąć formy fizycznej. Dopuszczalne jest jedynie dysponowanie i przekazywanie go w formie elektronicznej za pomocą wiadomości e-mail do pracodawcy lub np. przekazując pendrive albo płytę CD.

Stacjonarnie

Drugą popularną metodą uzyskania zaświadczenia o niekaralności jest udanie się do stacjonarnej placówki. To dobre rozwiązanie dla osób, które z różnych względów nie chcą korzystać z internetowego toku składania wniosku lub zwyczajnie – nie mają do niego dostępu. Uprzednio należy oczywiście wydrukować i przygotować pisemnie sporządzony wniosek.

Następnie, warto wygospodarować większą część czasu i udać się do stosownej placówki urzędowej. W zależności od miejsca zamieszkania, dostępne są dwa rozwiązania.

  • Jeżeli mieszkamy w Warszawie, to na ul. Czerniakowskiej 100 znajduje się Biuro Informacyjne Krajowego Rejestru Karnego. Należy złożyć tam dokument, a wszelkie dodatkowe informacje udzielane są w urzędzie.
  • Dla mieszkańca każdego innego obszaru w Polsce prezentujemy taką samą instrukcję. Różnica polega na tym, że należy wybrać stosowny do swojego obszaru zamieszkania lokalny oddział Krajowego Rejestru Karnego.

Listownie

Trzecim sposobem na złożenie wniosku o uzyskanie zaświadczenia o niekaralności jest wysłanie go pocztą, za pomocą listu. Kolejny raz, niezbędne jest uprzednie przygotowanie i wydrukowanie pisma wypełniając go wszystkimi niezbędnymi informacjami.

  • Drukując wniosek, należy uiścić należną opłatę.
  • Wypełniony wniosek należy włożyć do odpowiedniej koperty i udać się na pocztę, nie zapominając o wprowadzeniu odpowiednich danych adresowych.
  • Poza własnymi danymi, należy też pamiętać o szczegółowych danych kontaktowych drugiej strony – jeżeli mieszkamy w Warszawie, to jest to stołeczne Biuro Informacyjne Krajowego Rejestru Karnego mieści się przy ulicy Czerniakowskiej 100 (kod pocztowy – 00-454). Jeżeli w innym miejscu w Polsce – należy wpisać adres stosownego, lokalnego oddziału Krajowego Rejestru Karnego.

Warto pamiętać, że droga listowna jest najbardziej czasochłonna i wymaga dużej dozy cierpliwości. KRK ma bowiem aż 7 dni na otrzymanie, rozpatrzenie i odesłanie dokumentu opatrzonego stosowną pieczątka.

Zaświadczenie o niekaralności – jak napisać?

Znając już wszelkie szczegóły na temat formalności, jakie należy pokonać podczas ubiegania się o zaświadczenie o niekaralności, pora przedstawić jeszcze najważniejsze informacje związane z tym, co musi znaleźć się w każdym wniosku.

  1. Na początek należy wpisać swoje obszerne dane osobowe. Kolejno, jest to imię, nazwisko, data i miejsce urodzenia, imiona rodziców, nazwisko rodowe matki, obywatelstwo, miejsce zamieszkania oraz numer PESEL.
  2. Następnie niezbędne jest wpisanie danych identyfikujących konfliktach z prawem w przeszłości (np. prawomocny wyrok sądu za dane przestępstwo) lub zadeklarować dotychczasową całkowitą niekaralność.
  3. Teraz pora wpisać informacje o dacie i miejscu wydania dokumentu.
  4. Następnie, należy zawrzeć informacje o ewentualnym nazwisku osoby upoważnionej do wydania zaświadczenia.

Dodatkowym elementem, który czyni zaświadczenie ważnym, jest pieczęć urzędu. Pojawia się ona oczywiście dopiero po wpłynięciu dokumentu do urzędu i zatwierdzeniu go przez Krajowy Rejestr Karny.

Jak opłacić zaświadczenie o niekaralności i ile to kosztuje?

Wydanie zaświadczenia o niekaralności, niestety, nie jest darmowe. Sposób dokonania opłaty, a także sama wysokość opłaty, jaką należy ponieść wraz z ubieganiem się o ten dokument, nie są jednak jednorodne.

Opłatę można uiścić na 4 dogodne sposoby.

  • Dokonanie przelewu elektronicznego na wskazany na stronie resortu rachunek bankowy Ministerstwa Sprawiedliwości.
  • Uiszczenie opłaty w kasie dowolnego sądu.
  • Uiszczenie opłaty w kasie Biura Informacyjnego Krajowego Rejestru Karnego (dotyczy mieszkańców Warszawy i okolic).
  • Płatność elektronicznymi znakami opłaty sądowej.

Jeżeli z kolei mowa o wysokości opłaty, to zależy to od trzech poniższych czynników.

  • 20 złotych – jeżeli jest uiszczana przez internet.
  • 30 złotych – jeżeli zaświadczenie jest wysyłane listem.
  • 30 złotych – jeżeli zaświadczenie wystawiono w biurze informacyjnym.

Warto dodać, że z kosztami wyrobienia zaświadczenia wiąże się jeden wyjątek. To soby, które chcą zostać wolontariuszem lub kierownikiem obozu na kolonii dla dzieci lub młodzieży. Musi wówczas jedynie potwierdzić to okazując pismo, które dokumentuje jego funkcję.

Źródła:
  1. https://www.lexlege.pl/ustawa-o-krajowym-rejestrze-karnym/art-6/
  2. https://www.lexlege.pl/ustawa-o-pracownikach-samorzadowych/
  3. https://ekrk.ms.gov.pl/ep-web
5/5 - (1 vote)